«Dette var pakten vår» er ein frittståande fantasyteikneserie med ei forfriskande mangel på dogmatikk,
Toro Nagashi (jap. «flytande lykter») er eit ritual som avsluttar den årlege Obon-festivalen (ei bevegeleg høgtid, feira i august eller september) i Japan. Det som skjer, er at ein tenner flytande lykter, og set dei ut i ei elv, vatn eller sjø, avhengig av kva ein har i nærleiken. Desse lyktene er meint å leie forfedrane sine sjeler til andeverda.
Slik er utgangspunktet for «Dette var pakten vår», den fjerde hovudboka i Gyldendals 2019-satsing på fantasyteikneseriar for barn og ungdom (les om dei andre her). Serieskaparen, den amerikanske Ryan Andrews bur i Japan, noko som kan forklare temaval, men handlinga i «Pakten» er lagt til eit uspesifisert og ikkje asiatisk dominert samfunn i Nord-Amerika. Allereie her tek han seg altså visse kunstariske fridomar når han gjer lyktefesten til høgdepunktet i ein vestleg «haustjamndøgnfest». Ei gruppe med gutar har spurt seg sjølv «kor blir lyktene eigentleg av?», og i år er dei fast bestemt på å finne det ut, ved å følge lyktenes ferd nedover elva til endes. Dette er pakta. Men ein etter ein gir gutane opp, heilt til det berre er Ben igjen av gruppa, pluss Nathaniel, som ikkje blir rekna for ein av gjengen, men berre heng seg på.
Han er outsideren, noko som det blir gjort eit visst poeng ut av, men boka stavar i alle fall ikkje ut nokon «kven er dei verkelege venene dine?»-moral. I staden kjem Ben og Nathaniel ganske enkelt gradvis tettare saman. Forsida, som antyder at Nathaniel er utanfor og kikkar inn mens berre Ben ser han, gir også eit subtilt hint om forholdet.
Som dei andre nye fantasy-teikneseriebøkene frå Gyldendal tek «Pakten» oss med inn ei anna verd, men i dette tilfellet er det lagt meir vekt på omgjevnader, og plottet, enn verdsbygging. Utan eit klart hint om nokon oppfølgjar – langt mindre ein heil serie av dei – er det då også ei kjensle av fridom her som ofte manglar i moderne fantasybøker. Dei to gutane beveger seg i eit gråblått fantasilandskap som er både vakkert og trugande, og ved sida av dei blir vi berre kjent med tre figurar – Ein stor, umælande hundekompanjong, ein namnlaus bjørn som fungerer som ein meir eller mindre påliteleg guide, og ei gal professorheks. Begge dei to siste er eiendommlege og lunefulle figurar med personlegdomar så breiale at dei treng all den plassen dei får.
Her bør kanskje presiserast at det er ikkje noko manga ved Andrews’ strek; den er klart vestleg, og meir individualistisk enn noko eg trur han kunne fått til ved å ta inspirasjon frå manga. Tusjen er grov og tjukk, og verkar flytande. Fleire stader er den ved nærmare gransking svært intrikat og detaljbevisst.
Ikkje vent noko i stil med «Stranger Things» frå denne boka, sjølv om forsida kan lure ein til å tru det. «Pakten Vår» har eit fokus på landskap, stemning og eksentrisitet som ligg mykje nærmare Miyazaki sine filmar. Kjensle av kvasi-verkelegheit er tilsidesett for ei tilstand av det ubestemmeleg fantastiske som følger sin eigen logikk, og som etter mykje att og fram gir eit tilfredsstillande svar på spørsmålet det heile begynte med. På det tidspunktet hadde eg i grunnen gløymt kva som var poenget med ekspedisjonen til å begynne med. Det seier mykje, ikkje minst om den grafiske presentasjonen, at slutten vekka mi interessa for den biten igjen.
Dette var pakten vår
Av Ryan Andrews
Omsett av Hilde Stubhaug
336 sider
279 kr.
Gyldendal
